Vlada Kosova započela je rad na obezbeđivanju pravne osnove za održavanje novih vanrednih izbora u četiri opštine na severu Kosova, Zvečan, Leposavić, Zubin Potok i Severna Mitrovica.

Ministar lokalne samouprave Eljbert Krasnići pojasnio je da radna grupa ima rok od mjesec dana da izradi dokument koji će građanima opština na sjeveru omogućiti da putem javnih konsultacija i peticije registrovanih građana s pravom glasa razriješe dosadašnje gradonačelnike u dotičnim opštinama.

Prema njegovim riječima, očekuje se da će ovaj dokument utvrditi pravila o tome kako se može organizovati peticija, koja mora izraziti volju 20 odsto birača jedne opštine da bi uspjela.

Otvoren za smanjenje napetosti

Prema Zakonu o lokalnoj samoupravi, prijevremeni izbori za gradonačelnika opštine mogu se održati u slučaju da dosadašnji gradonačelnik podnese ostavku, u slučaju da građani zahtijevaju razrješenje gradonačelnika putem peticije koju je potpisalo 20 posto birača dotične opštine, kao iu slučaju da se gradonačelnik ne pojavi na radnom mjestu duže od mjesec dana, bez razloga.

Ministar Krasnići kaže da se od albanskih gradonačelnika u opštinama sa srpskom većinom ne može tražiti da podnesu ostavke, ali prema njegovim rečima, “to mogu učiniti pojedinačnom odlukom”.

“Peticija je izraz volje 20 posto biračkog tijela jedne opštine. Ako u nekoj opštini građani te opštine uspeju da imaju 20 odsto biračkog tela sa zahtevom da gradonačelnik opštine ode, onda će se to tretirati kao zahtev, ako nema onda ostaje tu, načelnici nastaviti rad u opštini“, rekao je ministar Krasnići.

Opoziciona partija PDK: Najbolja opcija ostavka

Opoziciona politička partija koja je poslednjih dve decenije bila uključena u sve Vlade i osiguravala većinu sada sa manje od 20 zastupnika u Skupštini Kosova PDK, čiji su funkcioneri osumnjičeni ili osuđeni za raznorazne koruptivne afere insistira na ostavkama dok peticiju vidi kao pogrešnu.

Moguće da je jedan od razloga zapravo strah od gubitka Prištine i ne samo ovim procesom. Mladi lider ove partije Memlji Krasnići koji se bori sa izazovima od ostalih članova za opstanak na mestu prvog ovog političkog subjekta ocenjuje da je opcija ostavke gradonačelnika u ovom slučaju bolja.

“Lično smatram greškom tražiti put peticije 20 odsto onih na biračkom spisku, čime se otvara put referendumu koji bi morao proći sa više od 50 posto birača za razrešenje gradonačelnika. To je iz dva razloga, od kojih prvi nema jasnu pravnu osnovu. Jer Kosovo nikada nije odobrilo zakon o referendumu. I drugo, ne verujem da treba da stvaramo političku tradiciju u kojoj određene etničke(zapravo se radi o nacionalnoj zajednici kosovskih Srba koji su najbrojniji nakon kosovskih Albanaca zatim kosovski Bošnjaci …) zajednice na Kosovu ostvaruju svoje političke ciljeve putem referenduma“, rekao je predsednik PDK Memlji Krasnići.

Koraci za proširenje situacije na sjeveru

Održavanje novih izbora na severu Kosova jedan je od glavnih koraka za smanjenje tenzija koje su izbile na severu, po tvrdnjama Srpske liste stvorene i upravljane većim delom iz Beograda ali i proruskih aktera sa ciljem da se parališe rad Republičkih organa na severu zemlje, ciljanim opstrukcijama i napadima kriminalnih struktura na predstavnike: CIK-a, policije, tužilaštva, suda ali i privrednika paljenjem imovine(vozila, objekti) ili ilegalna privođenja.

A uspostavljanje lokalne samouprave nakon novembarskih ultimatuma započetih kao rezultat zamene ilegalnih predratnih srbijanskih tablica kosovskih regiona za one Republike Kosovo su rezultovali napuštanjem institucija preko 500 kosovskih Srba i kosovskih Bošnjaka iz policije, zatim osnovnog Tužilaštva u Mitrovici, te Sudu.

Nakon održavanja izbora na severu Kosova uz ogromne pritiske i pretnje za sve one kosovske Srbe koji su odlučili da učestvuju na istim i osvajanja mandata u skladu sa zakonima na snazi i podršku međunarodne zajednice i stalno izazivanje prava istih da budu na čelu opština većinski naseljenim kosovskim Srbima od strane Beograda, te davanja zakletve i formiranja lokalnih samouprava naredna faza je bilo agresivni napadi na pripadnike KFOR međunarodne mirovne misije NATO, policiju KPS-a, novinare i ne samo.

Eskalacija situacije je došla kao rezultat ulaska novoizabranih gradonačelnika u trenutku kada je Vučić organizovao kontramiting opozicionom portestu sa simboličnim nazivom: Srbija protiv nasilja organizovanih kao posledica masovnih ubistava u jednoj od elitnih škola na Vračaru u Beogradu te još par incidenata nedaleko od Beograda u kojima su stradali više desetina civila.

Imajući u vidu da su objekti opštinskih samouprava u Leposaviću, Zubin Potoku, u Zvečanu radili istovremeno po paralelnom srbijanskom i sistemu Republike Kosovo, dok to nije slučaj sa Severnom Mitrovicom te odluke institucija da se ovi objekti koriste isključivo samo po sistemu Kosova je svakako karta koja je išla na ruku srbijanskog predsednika Aleksandra Vučića da instrumentalizuje uposlene koji su u sklopu radne obaveze protestovali i pokušavši da uradi paralelu sa protestima kosovskih Albanaca tokom perioda aparthejda 90-tih na Kosovu.

Zbog čega su snage KPS-a osiguravale objekte lokalnih jedinica samouprave do prvih incidenata kada se uključio i KFOR a zatim i dva oružana napada 26 i 29 maja što je osim ranjavanja vatrenim oružjem i napada tvrdim predmetima imalo za slučaj da se jedan od mlađih vojnika iz Mađarskog kontigenta KFOR-a ostao bez ekstremiteta i oko 40 povređenih vojnika, te višedesetina novinara, policajaca KPS-a i kosovskih Srba, dok su incidente izazvale kriminalne strukture pod naredbama osoba na crnim listama trezora SAD, Velike Britanije i ne samo.

U sklopu inicijative “smanjivanja” tenzija EU uz podršku SAD pokušava da ugasi još jedan požar koji je izazvao Kremlj nakon nastavka agresije na Ukrajinu, pokušaje destabilizacije Baltičkih zemalja ali i Moldavije preko Pridnestrovlja, Sirije…

Plan EU je da se ponove izbori iako nemaju nikakve garancije koje bi nešto značile da Srpska lista neće opet bojkotovati izbore. Nakon sastanka u Bratislavi koja još uvek nije priznala državnost Kosova i posredovanja glavnog izaslanika EU Miroslava Lajčaka, kojeg je predložio Žozep Borelj visoki predstavnik za vanjsku politiku i sigurnost EU koji sam dolazi iz zemlje koja nije priznala niti namerava u doglednom periodu da prizna Kosovsku državnost radi se o Španiji.

Kroz upotrebu sentimenta susedne Srbije prema ovim državama pokušaju pokazati “nepristrasnost” preko plana koji predviđa obustavu policijskih operacija na severu, premeštanje gradonačelnika na alternativne lokacije i raspisivanje vanrednih izbora, na kojima je predviđeno “bezuslovno” učešće kosovskih Srba kada se ne ispune svi ovi uslovi?

Vlada Kosova odnosno zamenik premijera i glavni pregovarač Besnik Bisljimi je pristao na prve korake za smanjenje tenzija, počevši sa 25 odsto manjeg prisustva policijskih jedinica u opštinskim zgradama na severu (odnosno npr. 1 od 4 pripadnika KPS-a) a zatim od danas za još 25 odsto ili ukupno 50 odsto (odnosno npr. 2 od 2 pripadnika KPS-a)

Prema mišljenju stručnjaka lokalne samouprave, postoje dva načina da se omogući raspisivanje novih izbora na sjeveru; kroz ostavke aktuelnih gradonačelnika i putem peticija građana.

Kosovski premijer Aljbin Kurti izjavio je prošle sedmice da se institucije pripremaju za održavanje izbora, ali prema njegovim riječima, izbori u četiri opštine na sjeveru Kosova ne mogu biti održani bez potpune eskalacije situacije.

Čak i predstavnici Srpske liste, tvrde da je bez deeskalacije situacije na severu Kosova besmisleno govoriti o novim izborima.