Iako su izazovi sa upotrebom službenih jezika su prisutni od lokalnih samouprava i centralnom nivou koji se trude iznaći mogućnosti da se osiguraju upotrebu manje ili više uspešno i spreče diskriminaciju čitavih nacionalnih zajednica u zemlji.

Što se kao šumski požar širi i na civilni sektor a alarmantnije je zbog činjenice finansijsje međunarodne podrške aktivistima civilnog društva za raznorazne inicijative u našoj zemlji bez uzimanja u obzir ove činjenice, ali neizostavnim čestim optužbama iste na račun Vlade Kosova i zahteva da se poštuju ljudska prava od kojih su i poštovanje zakona o jezicima.

Ignorisanje najblaže rečeno zakona o jezicima u Republici Kosova od nevladinih organizacija podržanih od budžetskih sredstava je alarmantna situacija za nevećinske zajednice koje umesto da se vrši inkluzija osećaju izostavljene i zaboravljene osim par oportunista koji iz raznoraznih razloga šire razdor i strah u kosovskom društvu koje je uvek pokazivalo smisao za suživot.

Za građane ovakva situacija ostavlja veoma uznemirujući osećaj zbog ignorisanja zakona o jezicima u upotrebi na nivou Republike kroz najnoviji slučaj manifestacije Autostrada Bijenale.

“U dubini noći nebo vidi sunce” autorke Nede Saeedi je delo za koje gradonačelnik Prizrena Šaćir Totaj namerava da postigne dogovor da ostane tu gde jeste. Uz predpostavku umetničke vrednosti ove postavke svakako je neprihvatljivo da projekat koji je podržan od budžeta ne poštuje zakon o upotrebi jezika što je vidljivo na svim panoima ove NVO.

Dela savremene umetnosti izložena u okviru četvrtog izdanja „Autostrade Bijenale“ ostavila su utisak i na gradonačelnika opštine Prizren Šaćir Totaja ali su dela prisutna i u opštini Južna Mitrovica i drugde.

Čak namjerava da jednu od njih trajno zadrži u centru grada, ako se postigne dogovor s autorom. Bez obzira na epilog ovih razgovora, smatra da ovakva manifestacija, zajedno sa drugim kulturnim aktivnostima, promoviše turizam, a samim tim i privredni razvoj grada ali ne i poštovanje zakona o upotrebi službenih jezika koji oštro diskriminiše.

Dok su predstavnici “Autostrada Biennalea” izneli stav da ova organizacija promoviše region u celini, budući da je to glavni događaj savremene umetnosti između Venecije i Istanbula neupotreba srpskog jezika koji je osim što je konstitutivni na Kosovu u upotrebi u čitavom regionu nameće pitanje na koji se način promoviše region.

Totaj je u sredu obišao nekoliko dela savremene umetnosti izloženih u javnim prostorima, u opštinskim objektima i u sedištu „Autostrada Bijenala“.

„Prizren ima sreću da imaju takav entuzijazam i da imaju ljude koji se bave organizacijom aktivnosti ovakve prirode. Skoro ceo grad je pretvoren u galeriju”, dodao je Totaj.

Njegova prva stanica bilo je djelo “U dubini noći nebo vidi sunce” autorke Nede Saeedi, koje zamišlja oko grada koje gleda iz prošlosti u budućnost – unutar kružnog postamenta srušenog partizanskog spomenika. – što simbolizira uzastopni narativ migracije i naseljavanja.

Ovaj rad od stakla inspirisan je Fresnelovim fenjerima i samom rečju Kosova, što znači polje drozdova(Kosova), gde šest drozdova koji kruže unutar oka naglašavaju različite etničke grupe Kosova u stalnom kretanju i povratku. Čak je i njihov kasniji pokret povezan s mnogim pričama koje čekaju da budu ispričane u ovom drevnom dijelu svijeta. Nejasno je kako se promoviše multietničnost izostavljanjem jednog od konstitutivnih jezika(srpskog) na Kosovu.

„Rad umjetnika iranskog porijekla, s njemačkim državljanstvom, u potpunosti je ukrasio trg. Ovo djelo je proizvedeno isključivo za ovu zemlju. Razmatramo mogućnost kako da ovo djelo zauvijek ostanemo ovdje”, rekao je Totaj.

Dok je Ljeutrim Fišekćiu iz “Autostrada Biennale” potvrdio da je ova NVO jedan od glavnih događaja savremene umjetnosti u regionu koji promoviše umjetnike ovog kraja, ali istovremeno privlači publiku iz susjednih zemalja.

„Zato se i zove ‘Autostrada Biennale’ ili Bijenale u pokretu, tako da nema naziv grada, a to je suština cijele izložbe koja pokazuje jedinstvo koje ujedinjuje ljude”, izjavio je Fišekćiu.

Prema njegovim rečima, opština Prizren je važan partner, jer pored finansijske podrške nudi i javne prostore i razne sadržaje koji se za dva meseca pretvaraju u galerije koje čekaju posetioce.

On je izrazio zadovoljstvo dosadašnjim tokom “Autosrade Bijenale”, jer je do sada od 30 umetnika koji su učestvovali, njih 90 odsto došlo na Kosovo, kao i veliki broj novinara koji se bave kulturom i drugih posetilaca.

Totaj je obišao i radove umjetnika Bourča Halilija, Bajram Mehmetija, Nila Jatlera, Oskar Lare i Kostasa Basanosa, a osoblje “Autostrade Bijenale” ih je upoznalo sa njihovim sadržajem. Za njega su kulturne organizacije vrednost Prizrena.

„Grad Prizren se pretvara u centar kulture, ne samo nacionalnog. Mnogo je festivala, mnogo umjetničkih aktivnosti, ovdje dolazi mnogo ljudi iz cijelog svijeta, to naravno promoviše vrijednosti grada i Koosve, a istovremeno daje impuls razvoju turizma kao važnog komponenta razvoja privrede”, rekao je Totaj, koji se obavezao da će podržati ove kulturne aktivnosti.

Četvrto izdanje “Autostrada Biennales” donijelo je temu “Sve slike će jednog dana nestati”, što je, prema riječima kustosa, “izložba o tome šta nas čini, a šta razotkriva, šta nas spaja, a šta razvrati. slobode mimo izbora, za one zamišljene koje teku bez obzira na granice i izvan njih”. Prema riječima kustosa, riječ je o izložbi o kolektivnim autobiografijama koje se čuvaju u kulturnim arhivima, u tim dubokim rezervoarima riječi, stvari, riječi, osjećaja ili nesporazuma, a radi se o povezivanju s nepoznatim.

„Ono što se ne može arhivirati podsjeća nas da će jednog dana sve slike nestati, urušavajući se u nabore vremena. Ipak, umjetnost opstaje kao jezik izdržljivosti i besprijekornosti, kao način da opravdamo svoje postojanje u ovom svijetu, kao horizont koji gleda dalje od dominantnih vizuelnih režima”, stoji u izjavi kustosa Övüla Ö. Durmuşoğlu i Joanna Warsza.

Ovogodišnje izdanje “Autostrade Bijenale” održava se u Prizrenu, Prištini i Mitrovici, a većina radova je nastala u “Autostrada Hangar”.